“Schrijf digitalisering in je strategie in”, tipt Hans Maertens van Voka

“We zitten vandaag op een kering”, duidt Hans Maertens deze uitdagende tijden. “De omslag naar het digitale was al voor corona zichtbaar, maar wordt nu veel acuter.”

In dit interview voor digitaletoekomst.be en in de acties van zijn organisatie kijkt de gedelegeerd bestuurder van Voka in het bijzonder naar de Vlaamse kmo’s. Waar staan zij vandaag? En hoe kunnen ook zij op de digitale trein springen?

Voor welke uitdaging staan Vlaanderen en haar bedrijven vandaag?

Hans Maertens: “We maken in ons Plan Samen Groeien duidelijk wat nodig is om Vlaanderen weer aan de economische top te brengen.

Om ons economisch welzijn te verbeteren moeten we gezonde groei creëren, zeker in een tijd waarin de economie klappen krijgt van 10%. Dit kan door in te zetten op drie grote drijvers: digitalisering, verduurzaming en gezondheid en welzijn. Deze drijvers zijn met elkaar verbonden. Zo kan de gezondheidszorg bijvoorbeeld verbeterd worden door digitalisering en maken slimme verkeerssystemen onze steden duurzamer.”

Welke rol speelt AI in dit toekomstproject?

Hans: “Digitalisering betekent ook het inzetten van artificiële intelligentie . Vandaag zijn onze Vlaamse bedrijven exporteurs van goederen. In de toekomst moeten we ook meer exporteurs van diensten en leveranciers van AI-oplossingen worden. Want artificiële intelligentie kan de groeimarkt creëren waarin we geloven.

Wie AI inzet wordt sneller, efficiënter, competitiever en toonaangevender. Je kan er productieprocessen mee controleren en beter besturen, klantenbenaderingen en uitwisselingen met leveranciers optimaliseren, enzovoort. AI biedt bedrijven de mogelijkheid om opnieuw voorsprong te genereren.”

Grijpen Vlaamse bedrijven deze kansen voldoende?

Hans: “Ik zie veel dynamiek op dit vlak, bij toeleveranciers, universiteiten, onderzoeksinstellingen, start-ups en scale-ups. Ik voel een soort vibe met bedrijven die ontstaan en bestaande bedrijven die AI ontwikkelen. Bovendien telt Vlaanderen ook een aantal specialisten in het ontwikkelen en implementeren van AI-technologie. Deze goesting om digitaal te innoveren wordt aangewakkerd door VLAIO, Voka, Agoria, universiteiten en de vele andere partners van het AI Impulsprogramma.

Daarbij vind ik het jammer dat we moeilijkheden hebben om scale-ups hier in Vlaanderen te laten groeien. Als Vlaanderen voor hen te klein wordt, verkassen ze vaak naar de Verenigde Staten. Ik vind dat we de ambitie moeten hebben om ze hier hun ding te laten doen. Maar dan is de vraag: staan gevestigde bedrijven open voor hun innovatieve diensten en producten?

Waarbij we in het antwoord merken dat er bij deze ondernemingen nog een weg af te leggen is. Digitalisering is voor hen eerder een middel, terwijl het een strategie zou moeten zijn.”

Hoe starten ondernemingen met het inschrijven van AI in hun strategie?

Hans: “Ze kunnen beginnen met de Digitale Quick Scan. Deze helpt hen om zichzelf te evalueren. Hoe zit het bijvoorbeeld met hun digitale strategie? Denken ze er over om AI toe te passen? Gebruiken ze al slimme data?

Vandaag hebben een duizendtal ondernemingen deze scan doorlopen. Op basis van de eerste resultaten stellen we vast dat er werk aan de winkel is. Want Vlaamse ondernemingen zijn te weinig met digitalisering bezig.

40% van de kmo’s scoort eerder laag tot gemiddeld. De meest voorkomende vragen van kmo’s zijn: Hoe kan slimme data mij helpen om betere (strategische) beslissingen te nemen? Is machine learning iets voor mij? Hoe kunnen digitale tools mij helpen om mijn interne processen efficiënter te laten verlopen?"

Kmo’s hebben veel vragen over digitalisering. Waar vinden ze antwoorden?

Hans: “Onder meer in de nieuwe Digilabs van Voka. Deze openen in maart.

In deze digitale experimenteerruimtes kunnen ze experimenteren met nieuwe technologie. De Digilabs fungeren als hubs tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen. Vandaag gaapt er nog een kloof tussen hen. Deze willen we verkleinen om zo tot een punt te komen waar een digitale strategie een evidentie is voor een kmo.”

COVID-19 is nu dé uitdaging. Stimuleert of belemmert deze pandemie de investeringen in AI?

Hans: “Ik zag dat veel kleine winkels zonder een website door corona plots online winkelen aanboden. Ik zag de horeca digitaliseren om het afhalen van maaltijden gemakkelijker te maken, terwijl voordien het reserveren van een tafel vaak nog telefonisch moest. Corona was en is een katalysator in deze. Het opent de ogen en zet aan tot actie.

Dat zien we ook in b2b waar webshops nu enorm opkomen, waar er vergaderd wordt via Teams of ZOOM en waar bedrijven data en documentsystemen opzetten om documenten te delen.”

Kleinere bedrijven maken moeilijk grote budgetten vrij én beschikken niet over bergen data voor Machine Learning . Hoe overwinnen ze deze hindernissen?

Hans: “Er zit maar één rem op artificiële intelligentie . Het lijkt soms te veel op science fiction. Sommigen houden er van. Maar velen niet. Dit futuristische schrikt hen af. Als we concrete toepassingen laten zien, kunnen we dit idee keren.

Bijvoorbeeld de weegschaal van Colruyt die fruit en groenten herkent, vrachtwagens van Essers die automatisch stilvallen als ze van hun route afwijken tijdens een delicaat transport, magazijnen waar drones de bewaking en voorraadbeheer op zich nemen, de tips om een auto te huren of restaurant te boeken wanneer je online een reis koopt… Dit zijn best eenvoudige systemen die werken dankzij AI. Deze bedrijfscases laten kmo’s nadenken over de mogelijkheden in hun onderneming.

Bovendien worden deze oplossingen vandaag door grote bedrijven geïmplementeerd, maar worden ze geleidelijk aan bereikbaarder voor kmo’s. Soms is het net interessant om deze voor een kleiner bedrijf uit te denken omwille van de flexibiliteit en de mogelijkheid te testen en bij te schaven op kleinere schaal.”

Data is cruciaal bij AI. In b2c worden deze door buitenlandse bedrijven verzameld. Dit is een hopeloze strijd, vertellen kmo’s.

Hans: “Dit hoeft geen verloren strijd te zijn. Ik ben bijvoorbeeld een believer van Fitbit. Ik heb het als gezondheidsmeter aan mijn pols hangen en als weegschaal in mijn badkamer. Als ik een stresserende dag heb of mijn BMI verandert, zie ik dat. Ook mijn fiets- en loopprestaties worden bijgehouden. In de toekomst kan dit gerapporteerd worden aan mijn arts. 

Vlaamse bedrijven hebben dezelfde opties. Zij moeten zich afvragen wat ze er mee kunnen. Ik denk bijvoorbeeld aan een gezondheidsprogramma voor medewerkers.

Een ander voorbeeld: met AI worden röntgenbeelden sneller en nauwkeuriger geanalyseerd. Sommige kmo’s zullen ook beeldverwerkingstechnologie kunnen toepassen."

Hoe kunnen ondernemingen zich voor AI laten bijstaan door Voka?

Hans: “Via het AI Impulsprogramma werkt Voka mee aan het overtuigen en ondersteunen van bedrijven en burgers. Binnen dit initiatief ontrollen wij en de andere partners tal van initiatieven. Voka helpt kmo’s via de Digitale Quick Scan, de Digilabs en tal van activiteiten rond AI.

Om kmo’s mee te krijgen, geloof ik enorm in de triple helix: de samenwerking tussen overheid, onderzoekers en het bedrijfsleven. Samen kunnen we dit werk van lange adem aan. De gezamenlijke ambitie is voor mij duidelijk: Vlaanderen moet de ambitie hebben om tegen 2030 een topregio te worden en te blijven in de domeinen waarin we dit al zijn.”